🌐 به گزارش تحریریه، «سرگئی رادچنکو» در تحلیلی برای «فارن پالیسی» نوشت، اجلاس اخیر سازمان همکاری شانگهای در تیانجین، با حضور تقریباً ۳۰ رهبر جهان، تلاش داشت جایگاه چین را به عنوان محور جهان غیرغربی برجسته کند، اما در عمل بیشتر یک نمایش تشریفاتی بود. رقصندگان با لباس‌های رنگارنگ و حرکات هماهنگ، توجه میهمانان را جلب کردند، اما این تصویر محدود و صرفاً نمایشی از قدرت نرم چین ارائه داد.

سازمان همکاری شانگهای که از سال ۲۰۰۱ تأسیس شده، همواره کمتر از مجموع اعضایش تأثیر عملی داشته و ورود هند، پاکستان، ایران و بلاروس، مأموریت اصلی این سازمان برای مدیریت اختلافات منطقه‌ای چین و روسیه را کمرنگ کرده است. در واقع، این اجلاس بیشتر یک فرصت دیپلماتیک برای تعاملات رسمی و ضیافت‌های پرزرق‌وبرق بود و نتوانست تضادهای عمیق میان اعضا را حل کند.

محدودیت شانگهای در مدیریت اختلافات بین‌المللی و منطقه‌ای

ملاقات نخست‌وزیر هند، ناریندرا مودی، با شی جین‌پینگ نمونه‌ای از محدودیت شانگهای در مدیریت رقابت‌های منطقه‌ای است. اگرچه رهبران به طور دیپلماتیک از فرصت‌های توسعه‌ای مشترک سخن گفتند، اما واقعیت‌های اقتصادی، رقابت برای رهبری جنوب جهانی و مناقشات مرزی طولانی میان چین و هند همچنان بدون پاسخ باقی مانده‌اند. این سازمان نه یک اتحاد است، نه محور امنیتی، بلکه بستری برای گفت‌وگو است و نمی‌تواند بحران‌های اساسی را حل کند. بیانیه ۶ هزار کلمه‌ای «اعلامیه تیانجین» نیز بیشتر شامل شعارهای عمومی درباره تروریسم، هوش مصنوعی، گردشگری، آموزش و محیط زیست بود و هیچ برنامه عملی واقعی برای شکل‌دهی یک جهان چندقطبی ارائه نکرد.

دیپلماسی نمایشی در برابر اقدامات عملی چین

اجلاس شانگهای بیشتر بر نمادگرایی متمرکز بود تا اقدام عملی. بحث‌های شی با ولادیمیر پوتین و مودی و جلسات از پیش آماده‌شده، جلوه‌ای از دیپلماسی نمایشی ارائه داد. سخنان شی درباره مخالفت با «ذهنیت جنگ سرد» و تاکید بر عدالت و انصاف بیشتر نمادین و فاقد جزئیات عملی بود. در مقابل، رژه نظامی چین در مراسم ۸۰ سالگی پایان جنگ جهانی دوم پیام واقعی و عملی قدرت چین را منتقل کرد. چین با تانک‌ها، موشک‌ها و نیروی انسانی آماده نشان داد که توان سخت و عملی آن شاخص واقعی جاه‌طلبی جهانی پکن است.

قدرت سخت به عنوان پیام اصلی چین به جهان

رژه نظامی در میدان تیانجین، برخلاف سخنرانی‌ها و بیانیه‌های دیپلماتیک، پیام مشخص و تحریک‌آمیز قدرت چین را منتقل کرد. حضور رهبران روسیه، ایران و کره شمالی این نمایش را تأیید کرد، در حالی که غرب عمدتاً به تماشاگران محدود شد. شی جین‌پینگ با لباس نظامی، مسیر سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی و حفظ روح مقاومت ملی را برجسته کرد و با نمایش تجهیزات پیشرفته و نیروهای نظامی منظم، پیام واضحی درباره اولویت‌های عملی چین برای پیشرفت جهانی ارائه نمود.

تضاد میان ایده‌های بلندپروازانه و واقعیت عملی

ارجاع شی به فلسفه دائویی و لائو-تسه، تصویری از آرمان‌های بلندپروازانه و غیرقابل دسترس ارائه می‌دهد؛ ایده‌هایی که در ظاهر به جهانی عادلانه و چندقطبی اشاره دارند، اما در عمل مبهم و غیرشفاف هستند. این تضاد میان آرمان و اقدام عملی نشان می‌دهد که چین بیش از هر چیز بر نمایش قدرت سخت و توان عملی تأکید دارد تا تحقق آرمان‌های دیپلماتیک و فلسفی.

پیام راهبردی برای رقبا و جهان

نمایش نظامی و اقدامات عملی چین، به‌ویژه در حضور رهبران بین‌المللی و با ابزارهای پیشرفته نظامی، پیام آشکاری به ایالات متحده و دیگر رقبا ارسال کرد که جاه‌طلبی جهانی چین بر پایه توان واقعی و قدرت سخت آن استوار است. این اقدام نشان می‌دهد که باوجود تبلیغات دیپلماتیک و شعارهای تهی (پابلوم) شانگهای، قدرت واقعی چین در توان عملی و آماده‌سازی نظامی آن متجلی است.

جمع‌بندی تحلیلی

اجلاس SCO بیشتر یک پلتفرم دیپلماتیک نمایشی و پر از شعارهای بی‌عمل بود، در حالی که رژه نظامی چین پیام واقعی قدرت و جاه‌طلبی‌های جهانی پکن را به وضوح منتقل کرد. سخنان فلسفی و آرمان‌های بلندپروازانه شی جذاب به نظر می‌رسند، اما در عمل شاخص واقعی قدرت چین در توان نظامی و اقدامات عملی آن نهفته است. این رویکرد نشان می‌دهد که چین به جای تکیه صرف بر دیپلماسی و ائتلاف‌های نمادین، بر قدرت سخت و توان عملی خود برای شکل‌دهی آینده جهانی تکیه دارد.

منبع: اندیشکده تهران

پایان/